We zijn het alweer bijna vergeten, maar duizenden basis- en middelbare scholen sloten ook voor de coronacrisis massaal hun deuren. Leraren gingen – volkomen terecht – de straat op voor meer geld en een lagere werkdruk. De vijf grote steden en dan met name de achterstandswijken zijn heuse rampgebieden geworden als het gaat om het hebben van een vaste leerkracht voor de klas. Om dit te veranderen komt Code Oranje met een actieplan bestrijden lerarentekort.
Jongeren groeien op in een heel andere wereld dan hun ouders, ook al scheelt het slechts één generatie. Toen hun ouders jong waren bestond er nog geen smartphone, geen Euro en geen polderjihad. Jongeren van nu staan continu in verbinding met elkaar en met de wereld. Veel jongeren varen daar wel bij. Ze gaan met plezier naar school, besteden hun energie aan sport, muziek en hun dromen. Een deel van de jongeren heeft moeite met alle mogelijkheden en verwachtingen. Zij hebben behoefte aan een helpende hand (die ons systeem van jeugdzorg onvoldoende biedt). Tenslotte is er een kleine groep jongeren die ontspoort. Kinderen van 12, 13 jaar met messen op straat, radicaliserende jeugd met anti-democratische gedachten en crimineel gedrag. Deze laatste groep heeft stevige correctie nodig. Daarvoor verwijzen we naar het hoofdstuk over veiligheid. Voor de meeste jongeren geldt echter dat ze de ruimte nodig hebben hun eigen dromen na te jagen.
Onderwijs is een belangrijke taak van de overheid. Bijvoorbeeld om onze cultuur en onze waarden en normen aan een volgende generatie door te geven. Maar minstens zo belangrijk is dat onderwijs ervoor zorgt dat wij de best opgeleide beroepsbevolking hebben. Voor een land zonder al te veel natuurlijke hulpbronnen is dat een noodzaak. Dat betekent minder centrale regelgeving en administratieve eisen. Het betekent ook dat iedereen toegang heeft tot onderwijs, inclusief de herinvoering van de basisbeurs. Maar het betekent ook: het tegengaan van onderwijs-molochs met dikke management lagen en het rentenieren en speculeren door schoolbesturen. Onderwijs vaart wel bij een persoonlijke schaal.
En daarom:
- Presenteren we een actieplan bestrijden lerarentekort, met o.a. 10% meer salaris, een extra bonus voor leraren in zwakkere wijken en het kosteloos maken van de lerarenopleiding
- Zijn goede scholen veilige scholen, waar geen sprake is van discriminatie en van identiteitsverklaringen die mensen uitsluiten
- Geven we jongeren meer invloed op hun leefwereld en op de politieke meningsvorming: van jeugdburgemeesters tot jongerenpanels en een ‘stoel voor de toekomst’ in de gemeenteraad
- Bieden we uitdagend onderwijs voor iedere leerling, toegesneden op de verschillende talenten (kennis en vaardigheden)
- Bieden we jongeren meer toekomstmogelijkheden door een betere oriëntatie op de arbeidsmarkt, meer werk te maken van de juiste schoolkeuze en een passend onderwijsaanbod dat opleidt voor werk
- Gaan opleidingen die opleiden voor veelgevraagde beroepen allemaal met aan-de-bak-garantie werken
- Brengen we vakscholen terug en breiden we deze uit
- Is het aanleren van de noodzakelijke basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen, bewegen) kerntaak van het onderwijs
- Heeft burgerschapsvorming een centrale plaats binnen elke school
- Kiezen leerlingen een invulling van de maatschappelijke diensttijd die bij hen past
- Wordt de ernstig tekortschietende jeugdzorg aangepakt (met het recente SCP-rapport in de hand), waarbij eerst door middel van een parlementaire enquête onderzoek wordt gedaan naar de omvang en de oorzaken van het frequente falen van het systeem
- Geven we het wetenschappelijk onderwijs de ruimte om, onafhankelijker dan nu het geval is, energie en tijd te steken in verrassende en originele oplossingen voor actuele maatschappelijke vraagstukken
- Wordt de basisbeurs opnieuw ingevoerd
- Zorgen we voor minder rijksregelgeving van bovenaf
- Geven we ouders, onderwijzers en leerlingen meer zeggenschap over hun school
- Dringen we de schaalvergroting in het onderwijs terug
In één zin
Geef jongeren de kans hun dromen na te jagen (met onderwijs dat uitdaagt), een steuntje in de rug als zij dit nodig hebben (met effectieve jeugdzorg) en correctie als zij het verkeerde pad opgaan.
